Iverike Hakonsdotter |
Wysłany: Pon 14:41, 05 Lis 2007 Temat postu: |
|
Jeśli komuś chciałoby się poczytać trochę więcej, nie tylko o wyprawach, to tutaj historia w pigułce...
Do kształtowania się średniowiecznej Europy przyczyniły się migracje ludów germańskich, a potem Słowian. Germanowie byli ludem indoeuropejskim, mogli mówić jednym językiem, ale nie byli jedną rasą i nie wytworzyli tej samej kultury. W okresie 2000 - 1500 p.n.e. Germanowie stanowili jeden lud. W roku 1500 p.n.e. doszło do oderwania się bałtów i Słowian. Około początku naszej ery już pięć gałęzi Germanów:
• Germanowie Północni - Norwegowie, Szwedzi i część Gotów
• Germanowie Wschodni - Goci, Wandalowie, Burgundowie
• Germanowie wybrzeża północnego - Sasi, Anglowie
• Germanowie wezersko-reńscy - Frankowie i Chesowie
• Germanowie Popławscy - Longobardowie
Norwegowie, Swinowie(Szwedzi), na południu Gotowie i Danowie(Duńczycy), te ludy kronikarze nazywali Normanami - ludźmi północy. Na samym początku nic nie wskazywało na to, że dojdzie do osławionej "furii Normanów ". Pomimo ciepłego klimatu, w ósmym wieku na półwyspie skandynawskim zaczęło brakować gleb pod uprawę, a co za tym idzie, także jedzenia. W tym samym okresie upada system rodowy, ale w odróżnieniu od Europy Zachodniej - ludność wolna (boendr) nie popada w poddaństwo. Dochodzi do utworzenia grupy wodzów Konungów, którzy posiadają własne drużyny zbrojne. Kolejnym powodem rozpoczęcia wypraw Wikingów, są walki między wspomnianymi już Konungami. Rozpoczyna się okres migracji Normanów :
• I faza VIII - IX wiek; wyprawy łączone są z wymianą handlową, główne kierunki to Fryzja, Ruś i Anglia. Wiking to kupiec - rozbójnik.
• II faza IX - X wiek; nasilenie walk wewnętrznych w Skandynawii. Wyprawy drużyn razem z Konungami, tereny objęte zasięgiem wypraw to: Fryzja, Anglia, Irlandia, Ruś, Kalifat Abysjański. Rozpoczyna się osiedlanie Normanów na tych terenach.
• III faza X - XI wiek; inwazja w ramach organizacji państwowej.
• IV faza XI - XII wiek; osłabienie wypraw i ich schyłek. Początek Hanzy i z kupca - rozbójnika pozostaje tylko kupiec.
[Przy czym, aby nie popadać w uogólnienia dodać można, iż:
Szwedzi (Waregowie) jako cel upatrzyli sobie głównie ku zatoce Fińskiej i Ryskiej, przez które prowadziła droga handlowa ku bogatym ośrodkom takim jak Konstantynopol i Bagdad.
Goci zwrócili się ku południowym brzegom Bałtyku, zakreślając jako cel swoich wypraw wybrzeża pruskie i słowiańskie.
Ten sam kierunek ekspansji obrali Duńczycy, zamieszkujący wschodnią część Jutlandii. Ci spośród nich, którzy mieli swe siedziby nad Morzem Północnym, podążali ku Wyspom Owczym, Szetlandom, Orkanom, Hebrydom, Szkocji i Irlandii. (o tym pisał już wyżej Sigvard, ale powtórzyć nie zaszkodzi:)
Te zamorskie wyprawy odbywali Normanowie na stosunkowo niewielkich łodziach, mogących pomieścić od 40 do 60 ludzi z odpowiednimi do ich potrzeb zapasami. Rzecz prosta nie nadawały się one do dłuższych podróży na pełnym morzu, toteż Normanowie poruszali się najczęściej wzdłuż brzegów. Traktowali swe łodzie jako środek wyłącznie komunikacyjny, a do walki stawali na lądzie. Środki komunikacyjne, którymi dysponowali Normanowie, pozwalały im przedsiębrać wyprawy morskie tylko przy dobrej pogodzie, a więc wiosną i latem. Ten krótki sezon żeglarski ograniczał z konieczności zasięg ich najazdów. Kiedy więc bliżej położone brzegi zostały przez Wikingów spus¬toszone, zaczęli zakładać zimowiska w znajdujących się tam deltach rzek. Te bazy umożliwiały im rozszerzenie zasięgu najazdów, z czasem zaś doprowadziły do opanowania przez nich nawet najdalej położonych ziem.
Źródło: Tadeusz Manteuffel „Średniowiecze”]
W X wieku doszło do wykształcenia się państw skandynawskich. Za twórcę państwa duńskiego uważa się Haralda, a za twórcę państwa norweskiego uważamy Swena Pięknowłosego . Terenom objęte przez wyprawy Normanów to:
• Islandia - całkowite zasiedlenie wyspy przez Wikingów. Ludnością, którą tam zastali, byli tylko pustelnicy iryjscy, którzy najprawdopodobniej stali się niewolnikami. Twórcą Reykiawiku był Harald Pięknowłosy. Liczba przybyłych na wyspę Normanów sięgała około 60 tysięcy. Wytworzyła się republika, w której władze posiadali wielmoże. Thing Islandzki - to zebranie, posiadające prawo ustawodawcze. Właśnie thing w 1000 roku ustalił przyjęcie chrześcijaństwa w Islandii.
• Grenlandia - w 981 roku przybywa na nią Eryk Rudy, założone zostają dwie główne osady, kilkanaście tysięcy ludności. Najprawdopodobniej Wikingowie nie utrzymywali stosunków z ludnością miejscową. w 1000 roku następuje przyjęcie chrześcijaństwa.
• Winlandia / Labrador - osadnictwo nie powiodło się.
• Francja - I okup płacony Wikingom przez Karola Łysego od 841 roku. Lata 862 - 906: prosperuje państwo Wikingów, założone w okolicach Nant. Pod wodzą Rolona, który w roku 912 wchodzi w układ z królem Francji i bierze ślub z jego córką.
• Włochy - całe zachodnie Włochy zostają podbite przez Wikingów, podbijają także Sycylię i utworzyli Królestwo Obojga Sycylii.
• Anglia - 793 r.: złupienie klasztoru w Nortumbrii, jako pierwszy wypadek, zanotowany w kronikach iryjskich. Nie dochodzi do osiedlenia się Wikingów. W II poł. X wieku następuje druga fala - zakładanie obozów warownych. W 1002 roku król Anglii rozkazuje wymordować wszystkie drużyny Wikingów pozostające u niego na służbie. W 1066 r. bitwa pod Stanford: król Anglii pokonuje armie króla Norwegii, jednak 13 października tego samego roku przegrywa z Wilhelmem, władcą Normandii pod Hastings. W 1076 roku Wilhelm - już jako król Anglii, tłumi ostatnie powstanie i potwierdza swoją władzę w Anglii.
• Irlandia - w IX wieku: powstanie pierwszych osad. Jednak dochodzi do konsolidacji plemion iryjskich i w roku 1014, w bitwie pod Dublinem następuje rozbicie państw wikińskich i ostateczne wyparcie ich z Irlandii.
• Szkocja - osadnictwo nie zostaje przeprowadzone z powodu konsolidacji plemion szkockich w IX wieku.
• Ruś - zakładanie emporii handlowych. W 850 roku: zdobycie władzy przez Waregów w Kijowie - Askald. W roku 862 przejęcie władzy w Nowogrodzie przez Szwedów - Ruryk. Rok 882 następca Ruryka - Oleg, opanowuje Kijów.
Handel i kupcy.
Na terenie Skandynawii dochodzi do powstania protomiast - emporii handlowych. Takim skupiskiem były okolice jeziora Melle (okres 5 - 8 wiek). Największymi emporiami handlowymi w Skandynawii były: Birka, która w 800 roku zajmowała powierzchnię 12 hektarów, w X wieku zostaje otoczona wałem, jednak w XI wieku zostaje porzucona i zastępuje ją osada Isuda(najprawdopodobniej przez podnoszenie się terenu). Hedeby zajmowały teren 22 hektarów, była to osada otwarta, otoczona wałem w poł. XI wieku została zniszczona i przeniesiona do Szlezwigu, a potem do Niemiec - do Lubeki.
Szlaki handlowe:
• Szlak Wowrzański - w czasie tych wypraw używano przewłoki, czyli przetaczania łodzi na palach. Szlak: Miasta Buldar - Itil - Morze Kaspijskie,
• Szlak Dnieprzeński - handel z Bizancjum i chęć zdobycia go.
Innymi emporiami handlowymi, założonymi przez Wikingów były: Truso - poprzednik Elbląga, zajmował 10 hektarów miał wał i fosę, przetrwał do XI wieku, po pożarze w XI wieku jego funkcję przejął Gdańsk. Wiskałty (na Saubi ) - odkryto tam cmentarz (nazwany cmentarzem wioślarzy), został zastąpiony przez Królewiec. Grobin (dzisiejsza Łotwa) inaczej Zibur: w X wieku nastąpił upadek i przejęcie jego roli przez Rygę. Wolin i Kołobrzeg - zamieszkałe przez Słowian i Wikingów. Wolin: liczba ludności około 10 tysięcy, miasto o 12 bramach, upada w XII wieku, najprawdopodobniej z powodu wysychania rzeki . Kołobrzeg - potęga oparta na soli, w X wieku najznaczniejsze miasto na Pomorzu.
[Źródło:nie mogę zamieścić.. bo coś tu system nie pozwala, ale żeby nie było, oskarżeń podaje, że autorem większości tektu jest Jan "Widar" Kul] |
|